संस्कृती आणि आर्थिक विकास `आर्थिक विकास' ही संकल्पना उत्क्रांतशील आहे. `विकासाचे अर्थशास्त्र' ही अर्थशास्त्राची उपशाखा १९६०च्या दशकात उगम पावली. सुरुवातीच्या पर्वात `आर्थिक वाढ' आणि `आर्थिक विकास' या दोन्ही संकल्पना समनार्थीच असत. पुढे आर्थिक विकास ही संकल्पना व प्रक्रिया बहुआयामी असल्याचे प्रस्थापित झाल्यानंतर तिची फारकत झाली. दरडोई उत्पन्नाच्या जोडीनेच मग शिक्षण, आरोग्य यांसारख्या जीवनांगांचा आर्थिक विकासात प्रवेश झाला. १९९०च्या प्रारंभी महबूब उल् हक आणि अमर्त्य सेन या अर्थतज्ज्ञांनी मानवी विकास निर्देशांकाची संकल्पना प्रस्थापित करून नवीनच वळण दिले. अमर्त्य सेन यांनी `व्यक्तीच्या निवड स्वातंत्र्याचा विस्तार म्हणजे आर्थिक विकास गतिमान असल्याचे सिद्ध होणे' अशी व्याख्या मांडत `क्रॅपेबिलिटी'चा एक नवीनच आयाम जोडून दिला. जागतिक तापमानवाढीचा निर्देश याच संदर्भात केला जातो. येत्या काळात शुद्ध व पिण्यायोग्य पाण्याला असलेला `अॅक्सेस' उत्तरोत्तर दुर्लभ होत जाईल, अशी भीती आहे. तिचा धागाही जोडला जातो तो विकासाच्या प्रश्नाशीच. स्थलांतराला अडथळे हा आर्थिक विकासाचा प